Eyvaz Taha İran adlı ölkənin dış güvənlik qurumunun islam ensklopediyası yanında Türk bölümünün işçilərindən biriydi. Bu qurumun başında Türk düşməni İnayətüllah Rza birisi dururdu. Bu əski kommunistin orada olmasının başlıca nədəni Türkə qarşı özəlliklə də Azərbaycan düşmənçiliyi durur. Onun "Azərbaycan, yoxsa Aran ya da Qafqaz Albaniyası" adlı bitiyi də bu düşmənçiliyin ürünüdür.
Keçmiş SSRİ kimi imperatorluq dağılmaq üzrəykən İran adlı bir ölkəni yönətən kələmbaşlar adlı bir düzəni ən çox düşündürən Quzey Azərbaycandı. Buna görə oranın bağımsızlığını önləmək üçün türlü yollar aradı. Bu yollardan biri də Güneylə Quzey Azərbaycan arasında əkinsəl (kültürəl) etgiləşimi önləməkdi.
Buna görə Tehranda “İslami birlik” adında bir gündəc (qəzet), “Yol” adında dərgi, bunların yanında da türlü din bitiklərini kiril imcələriylə basıb elçilikləri aracılığıyla quzeyə yollamaqdı. Bu yayımların sorumluluğun başında duran tək kişi E.Tahaydı.
Tahanı 1990-cı ildə Tehranın “İstiqlal” adlı qonaqevində (hotel) ilk kəz Bəxtiyar Vahabzadəylə söyləşi alarkən gördüm. Orada Vahabazadəylə söyləşi yerinə sayqısızca dartışma başlarkən, B.Vahabzadəni qızdırdı. Vahabzadə də:" Sən mənlə müsahibə almağamı gəlmisən, yoxsa mübahisə etməyəmi?.. Sənin başın baş deyil,PEYİNDİR,Dur rədd ol...!” Elə bu andaca Tahanın Vahabzadəyə uzatdığı diktafona silləni yapışdırdım...
Demək istədiyim Güneyə onunla görüşümüz belə oldu. Sonra mən Quzeyə gəldim. Hardasa bir, iki il sonra o da Quzeyə gəldi. Ondan öncə də Quzeyin siyasətin dərin qatlarını bilməyənləri İran adlı ölkənin elçiliyinin para yardımı ilə “Şəhriyar” adında gündəc (qəzet) çıxarma izni vermişdilər. O Bakıya gələndən sonra “Cahan” adında dərgi izni də verdilər. Bu iki yayının başına da Tahanı qoydular. İran adlı ölkənin Quzeydə əlini daha açıq qoyanlar, Tehranda buraxılan “Yol”la, “İslami birlik”i, yeni adlarla Quzeydə buraxmağa başladılar.
Tahayla ilgili Bakıda basılan özgür gündəc (qəzet) kimi tanınan “Cumhuriyyət” gündəcində (qəzet) yazım çıxdı. Yazıma Tahanın özü deyil, Məsiağa Məmmədli adlı biri söyüşlərlə yanıtladı. Sonra İran adlı ölkənin çeşidli ideoloji basın-yayın dərgiləri, gündəcləri Quzeydə yayıldı da… yayıldı. Sonra durumu elə düzənlədilər bunun ardınca Tahaya bilim yönündə doktorluq adını da verdilər. Taha Quzeydə görəvini bitirdikdən sonra,aldığı Dr adıyla Güneydə genişlənməkdə olan yazın çevrəsinə yönəldi. Bu çevrəni ələ almaq üçün ələştirisəl bir bitik də basdı. İran adlı ölkədə molla rejimi ilə yanaşı, kələmbaşlıq siyasi düzəni adı altında Quzeydə geniş biçimdə olanaq əldə edəndən sonra, oranın etgiləşim qorxusunu adlatmışdı.
Buna görə Güneyi Güneydən qorumaq eyləminə varmışdı.
Güneydə budunsal oyanış genişlənirkən Türkiyədə olan Türkçü güclər Güneydən daha çox gəncləri eytim üçün oraya çağırdı. Bu gənclər çox böyük bir güc oluşdurdular. Yeni bağımsız olan Quzey Azərbaycandan o dönəmdə qorxan İran adlı devləti bir anda Türkiyədə olan Türkçülükdən qorxuya düşdü, buna önləm almağa başladı. Bu aralarda Mehran Baharlı adıyla bir Türkçü Təpəgöz doğurdu. Bu Təpəgöz insanları ürkütməmək üçün “Sözümüz” sitəsində Türkçülüklə bağlı yazılar paylaşdı. sosyal mediada dürlü-dürlü çalışmalarda öncüllük etdi. Çox insan bu dənli yazıları bir adam yetişdirəməz düşüncəsindən dolayı quşqulandılar. Bu quşqularda haqlıydılar,çün İslam Ensklopediyasında olan bölüm bunu yönətirdi.
Baharlıya təpkilər, quşqular artdıqca bir az geri çəkilmək zorjnda qaldılar.
Bundan sonra Babək Cəvanşir gerçək adı ilə ortaya çıxarıldı. Çün, Baharlı dönəmində Dr. adını hələ almamışdır.
İran adlı ölkə beləliklə bir Təpəgözü böyüdüb, Güney Azərbaycan budunsal deviniminin canına saldı.
İran adlı devlətdən çox, Azərbaycan adına, şəxsiyyətlərinə, tarixinə nifrət edər. Tehrandakı kəlımbaş mollalar, eləcə də “panirançılıq”la “panfarsizm” çevrələri adını çəkdiyim qurumun xəritələrini devlət xəritələriylə uyum içində qamuoyuna paylaşmağa başladı.
Güney Azərbaycanlı gündəc yazarı (qəzetəçi) Səid Mətinpur İstanbulda özəl olaraq bir görüşə qatıldıqdan sonra, Səid bəy Güneydə tutuqlandı.
Demək İran adlı ölkəni 41 ildir yönətənlər Təpəgözləri içimizdə böyütmüşdür.
Bu saydığım sorunlar varkən, nədən Babək Cəvanşir türkə qarşı yağılıq yapan ibnə Baharlı- Tahanın Türkiyə variantı olduğunu düşünməyim?
İndi bu Təpəgözü Türkiyə MİT-nin qucağında bəsləyib, Türk devlətinin saqqalına gəh- qəh çəkib İran adlı ölkəni yönətən kələmbaş molla siyasəti bütün bunlar arxdan boylanaraq gülür. Bu, çox böyük sorundur.

Ərsan Ərel
Helsinki/Finlandiya